Pippi Langkous

Het is een vaak geciteerde quote van kinderheld Pippi Langkous die je moet inspireren en motiveren uit je comfortzone te stappen en je dromen waar te maken. De zin gaat in feite om zelfvertrouwen, geloof in eigen kunnen, en het besef dat je een aantal basisvaardigheden hebt waarmee je de wereld tegemoet kunt treden. 

Deze quote wordt vaak gekoppeld aan het idee dat je alles kan bereiken als je je best maar doet en erin blijft geloven. Het idee dat jij de volledige controle hebt en zelf verantwoordelijk bent voor de mate van succes in je leven.  

Die maakbaarheid van succes klinkt mooi, maar heeft wel een keerzijde. Want als je dat niet weet te bereiken is het dus ook je eigen schuld. Dan heb je er met de pet naar gegooid, simpelweg niet genoeg je best gedaan. Dit terwijl er vele redenen kunnen zijn die volledig buiten jouw verantwoordelijkheid liggen waardoor je geen dokter, profvoetballer of miljonair zult worden. 

Jongeren die in hun leven al meerdere teleurstellingen hebben meegemaakt, vatten deze redenering al gauw op als een bevestiging van hun onvermogen. Zie je wel, ik ben dus een mislukking. Misschien is het beter om het maar niet meer te proberen. 

De Britse schrijver Dalrymple, voormalig gevangenisarts en psychiater, wijst er in zijn boek ‘’Leven aan de onderkant’’ op dat er grote groepen jongeren zijn die om deze reden de lat bewust laag leggen, of het al op jonge leeftijd opgeven. Immers zolang je de uitdaging niet aangaat, kan je ook niet falen. 

Deze jongeren komen vaak in een vicieuze cirkel naar beneden terecht. Door te down-playen houden ze de schijn op daar bewust voor te kiezen. En door in hun vriendenkring deze houding als norm op te leggen, creëren ze onderling een krabbenmand. Het succes van een ander wordt dan indirect een bedreiging voor jou. Want als iemand in dezelfde situatie met dezelfde middelen wel slaagt en succes heeft, dan is jouw excuus in één keer een stuk minder legitiem. 

Ik herken de voorbeelden van Dalrymple, maar vind tegelijkertijd dat hij een te pessimistische, bijna dogmatische blik op de wereld schetst. Het doet de veerkracht bij jongeren geen recht. En strookt zeker niet met de vele succesverhalen die ik door de jaren heen ben tegengekomen. 

Hoe zorg je er dan voor dat jongeren niet in deze valkuilen trappen, en hoe komen ze uit die krabbenmand? 

Het beste medicijn is in mijn ogen nog altijd het kunnen ervaren van successen en trots zijn op de dingen die je bereikt. Daarbij is een omgeving die je erkent en waardeert onmisbaar. Evenals successen die je stapsgewijs probeert op te bouwen van klein naar steeds groter. Vanuit die succesbeleving werk je langzaam toe naar een ander narratief. Oftewel het veranderen van ‘ik kan het niet’ (vaak vertaald in ‘het is toch niets voor mij’) naar ‘’laat ik eens kijken waar ik terechtkom als ik me er echt voor inzet. En die laatste redenering past weer helemaal bij Pippi Langkous. 

Pippi heeft de quote: ‘Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het kan’ overigens zelf nooit zo uitgesproken.

Maakt het uiteindelijk iets uit? Nee. Pippi zelf zou het denk ik prima gevonden hebben. En als het jou helpt de motivatie te vinden om door te zetten, wie ben ik dan om daar iets tegenin te brengen.